คุณเคยรู้สึกท้องอืด หรือโหวงเหวในท้อง เมื่อปีนเขาหรืออยู่บนเนินเขาไหม? นอกเหนือจากอาการนี้แล้ว ยังรู้สึกคลื่นไส้เวียนหัวและอ่อนเพลีย เมื่อใดก็ตามที่คุณอยู่บนภูเขาสูงรึเปล่า? จากอาการเหล่านี้ เป็นสัญญาณเตือนภัยว่าคุณมีโอกาสเจ็บป่วยจากการแพ้ความสูงอย่างเฉียบพลัน altitude mountaint sickness(AMS)แต่อย่าเพิ่งเป็นกังวล มีผู้คนนับล้าน ๆ คนที่ประสบปัญหาเดียวกัน และเราสามารถรักษาอาการเบื้ยงต้นและป้องกันไม่ให้เกิดภาวะนี้ได้
ภาวะแพ้ความสูงคืออะไร?
ภาวะการเจ็บป่วยจากการแพ้ความสูง หรือ AMS เป็นอาการที่ส่งผลกระทบต่อบุคคลหลังจากข้ามความสูง เช่นเมื่อปีนเขา หรือบนพื้นที่ระดับความสูงมากๆ เริ่มต้นที่ต่ำที่สุดที่ 5000 ฟิต และกลายเป็นเด่นชัดมากขึ้นที่ระดับความสูงเพิ่มขึ้น โดยส่วนใหญ่จะพบได้ทั่วไปที่ความสูงกว่า 10000 ฟิต
สาเหตุการเกิดภาวะแพ้ความสูง
AMS เกิดขึ้นเมื่อสมองได้รับออกซิเจนน้อยลง อาการนี้จะเกิดขึ้นเมื่อคุณเปลี่ยนระดับความสูงเร็วเกินไป และอากาศรอบ ๆ ตัวคุณมีความเบาบางมาก ทำให้สูดดมออกซิเจนน้อยกว่าปกติ และหายใจลึกมากขึ้นโดยอัตโนมัต เพื่อให้ได้ออกซิเจนมากขึ้น ทำให้มีผลโดยตรงต่อสมองที่ทำงานหนักมากขึ้นกับระดับออกซิเจนที่ต่ำลง ภาวะนี้จะแย่ลงเรื่อยๆ เมื่อขึ้นสู่ความสูงที่เพิ่มขึ้น ภาวะของ AMS นั้นอาจไม่เกิดขึ้นกับทุกๆคน แต่ค่อนข้างยากที่จะคาดเดาได้ว่าใครจะประสบกับภาวะนี้เช่นกัน สำหรับท่านที่ไม่เดินขึ้นสู่ที่สูงรวดเร็วเกินไป และอยู่บนที่สูงนานๆ ก็จะมีโอกาสความเสียงของภาวะนี้น้อยลง
อย่างเทือกเขาเขาหิมาลัย ในประเทศเนปาล เป็นเขตหนึ่งที่ผู้มาเยือนเสี่ยงกับภาวะการเป็น AMS บางท่านอาจนึกภาพไม่ออก ว่า ลักษณะอาการเป็นอย่างไร ลักษณะอาการ ค่อนข้างคล้ายกับอาการเมาค้างหรืออาการเมาคลื่น คุณมีอาการคลื่นไส้อ่อนเพลียวิงเวียนปวดศีรษะและรู้สึกหายใจลำบาก ทุกครั้งที่หายใจ
หลักการต่อไปนี้เป็นเคล็ดลับเกี่ยวกับวิธีการรักษา AMS:
1. จดจำอาการ ของภาวะแพ้ความสูง อาการของภาวะแพ้ความสูง เกิดขึ้นโดยไม่เลือกว่าคุณเป็นใคร อาจมีสุขภาพที่แข็งแรง หรืออ่อนแอก็ได้ อาการของโรคของแต่ละคน มีปฏิกิริยาแตกต่างกันไป โดยมีอาการเบื้องต้น ดังต่อไปนี้:
นอนหลับยาก
เวียนหัว
ปวดหัว
คลื่นไส้อาเจียน
เบื่ออาหาร
อัตราการเต้นหัวใจอย่างรวดเร็ว
หายใจถี่
ท้องอืด
อ่อนเพลีย
อาการของ AMS เริ่มต้นภายใน 12 ชั่วโมงขึ้นไปที่ความสูง 5000 ฟิตหรือสูงกว่า อาการอาจเลวร้ายลงในเวลากลางคืน แต่จะหนักขึ้นภายในหนึ่งหรือสองวัน
2. ดื่มชาโคคาหรือเคี้ยวใบโคคา
แม้ว่าจะมีการควบคุมการใช้งานในประเทศต่างๆ เนื่องจากนำมาสกัดเป็นสารโคเคน เป็นยาเสพติด ใบโคโค้หรือ โคคา สามารถพบได้ง่ายในบริเวณที่มีความสูง มีประโยชน์มากมายในการป้องกันภาวะ AMS อุดมด้วยสารต้านอนุมูลอิสระและวิตามินซี ซึ่งสามารถช่วยลดอาการเจ็บป่วยจากการแพ้ความสูงได้ในระดับที่ดี คุณสามารถเลือกที่จะเคี้ยวใบหรือชงเป็นชา
3. ดื่มน้ำมากๆ
อาการขาดน้ำ เป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ก่อให้เกิดอาการปวดศีรษะมาก ร่างกายของเรามีแนวโน้มที่จะขาดน้ำมากขึ้นที่ระดับความสูงซึ่งทำให้อาการของโรคแพ้ความสูงจะเลวลง วิธีที่ดีที่สุดในการหลีกเลี่ยงปัญหานี้คือการทำให้ร่างกายของคุณชุ่มชื้นโดยการดื่มน้ำปริมาณมากๆ (อย่างน้อย 4 ลิตร)จะช่วยให้คุณรับมือกับ AMS และอาการดีขึ้น
3. ดื่มน้ำมะนาวผสมกระเทียมบด หรือ น้ำมะนาวผสมน้ำผึ้ง
น้ำมะนาวนี้เป็นที่รู้จักกันดีเพื่อลดอาการปวดหัว,ไอ,อาเจียนและเป็นไข้ที่เกี่ยวข้องกับภาวะแพ้ความสูง
โดยอาจดื่มน้ำมะนาวผสมกับ หัวกระเทียบบดละเอียด สามารถช่วยลดอาการวิงเวียนศีรษะและความรู้สึกคลื่นไส้
น้ำมะนาวผสมน้ำผึ้ง การอาเจียน ทำให้คุณเจ็บคอและปวดท้องได้ การเพิ่มน้ำผึ้งลงไปในน้ำมะนาวจะช่วยบรรเทาอาการลำไส้และกระเพาะอาหารนอกเหนือจากการต่อสู้กับอาการแพ้ความสูง
4. กระเทียม
กระเทียมเป็นยาพื้นบ้านที่มีประสิทธิภาพสำหรับการป้องกันและแก้โรคแพ้ความสูง กระเทียมช่วยเพิ่มการไหลเวียนโลหิตทั่วร่างกายซึ่งจะช่วยลดอาการของโรคแพ้ความสูงได้อย่างมีประสิทธิภาพ กระเทียมยังช่วยให้ร่างกายของคุณใช้ประโยชน์จากออกซิเจนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดการขาดอากาศหายใจที่ระดับความสูง นอกจากนี้ยังช่วยลดอาการคลื่นไส้และเวียนศีรษะที่มาพร้อมกับโรคแพ้ความสูง
5. น้ำมันลาเวนเดอร์
กลิ่นของน้ำมันเป็นที่รู้จักกันว่ามีผลเป็นยากล่อมประสาทที่สามารถสงบจิตใจ และลดความกระวนกระวายใจ น้ำมันลาเวนเดอร์ยังสามารถช่วยในการลดอาการท้องอืด และอาการปวดหัวที่เกิดจากความเจ็บป่วย ใช้น้ำมัน 2-3 หยด นวดบนศีรษะเพื่อลดอาการปวดศีรษะหรือคุณสามารถสูดดมน้ำมันเพื่อขับไล่อาการเวียนศีรษะและคลื่นไส้
หมายเหตุ: น้ำมันลาเวนเดอร์อาจทำให้เกิดอาการแสบร้อนบนผิวหนัง ดังนั้นก่อนนวดน้ำมันบนศีรษะ ควรมีการทดสอบทาบนผิวหนังก่อน
6. พริกป่นคาเยน ผสมกับผงรากขิง
ไม่มีอะไรที่จะทำให้สมองตื่นขึ้นเร็วกว่าพริกป่น ถ้าคุณมีแนวโน้มที่จะรู้สึกคลื่นไส้และวิงเวียนที่ระดับความสูงให้พิจารณาใช้พริกป่นเพื่อดูแลปัญหานี้ โดยการนำผงรากขิงและพริกป่นผสมน้ำ นำส่วนผสมมาต้มและปล่อยให้เดือดประมาณ 10 นาที กรองน้ำ และดื่มคุณจะเริ่มรู้สึกดีขึ้นทันที
7. เมล็ดยี่หร่า
เมล็ดยี่หร่าสามารถช่วยชีวิตคุณได้ในกรณีที่มีอาการรุนแรง เมล็ดยี่หร่ามีประสิทธิภาพในการรักษาสภาพเช่นอาการคลื่นไส้ความเป็นกรดและรู้สึกผิดปกติของกระเพาะอาหารที่มาพร้อมกับ AMS โดยใช้เมล็ดยี่หร่า 1 ช้อนโต๊ะต้มกับน้ำ 1 แก้ว เป็นเวลา 10 นาที กรองส่วนผสมและดื่ม ทำซ้ำการรักษานี้เมื่อใดก็ตามที่คุณพบว่าอาการแพ้ความสูงยังไม่ลดลง
8. ผง อบเชย
อบเชยเป็นอีกวิธีการรักษาที่ได้รับความนิยมสำหรับอาการแพ้ความสูง การศึกษาพบว่าช่วยบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อท้อง ป้องกันอาการคลื่นไส้อาเจียน หากคุณมีแนวโน้มที่จะพบอาการเหล่านี้บ่อยๆขณะเดินทางหรือปีนเขาให้พิจารณาใช้อบเชยเพื่อจัดการกับอาการเหล่านี้ โดยใช้ผงอบเชย 1 ช้อนโต๊ะ ผสมน้ำ 1 แก้ว นำไปต้มจนอบเชยละลายเป็นเนื้อเดียวกับน้ำ และดื่มเมื่อใดก็ตามที่คุณรู้สึกคลื่นไส้หรือรู้สึกกระวนกระวายใจ
9. ขิง
ขิงเป็นที่รู้กันดีว่าเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ เป็นสมุนไพรที่ช่วยในการรักษาโรคแพ้ความสูง
ได้อย่างรวดเร็วอีกวิธีหนึ่ง ทำได้โดยการเคี้ยวขิงดิบ ช่วยในการลดอาการคลื่นไส้อาเจียนและเวียนศีรษะ หรืออีกวิธีหนึ่งคือการดื่มน้ำขิง
10. ทานยาป้องกันภาวะแพ้ความสูง
ยาไดอะม็อก (Diamox) เป็นยาที่ทำให้ไตขับถ่ายไบคาร์บอเนต (ทำให้ปัสสะวะมากขึ้น)มีอาการชาตามปลายนิ้ว สำหรับคนที่ไวต่อยาชนิดนี้ ตัวยาจะทำให้เลือดเป็นกรดมากขึ้น และทำให้การปรับตัวให้เข้ากับบรรยากาศเร็วขึ้น แต่คุณควรปรึกษาแพทย์ของคุณก่อนใช้ยา และอาการแพ้ยาให้ละเอียด
เคล็ดลับทั่วไป ต่อการหลีกเลี่ยงความเสี่ยงต่อภาวะแพ้ความสูง
นอกเหนือจากการปฏิบัติตามวิธีการรักษาตามที่กล่าวมาในขั้นต้น เคล็ดลับในการหลีกเลี่ยงต่อความเสี่ยงของภาวะแพ้ความสูงต่อไปนี้ อาจช่วยคุณได้ในยามจำเป็น
ทำตัวผ่อนคลาย: ถ้านี่เป็นครั้งแรกของคุณที่อยู่บนที่สูง ให้ทำตัวให้สบายผ่อนคลายในวันแรกของการเดินเขา จนกว่าร่างกายของคุณ จะปรับระดับออกเจนและร่างกายให้ชินกับพื้นที่ที่คุณอยู่ รูปแบบของความเครียดต่างๆ สามารถทำให้คุณเสี่ยงต่อภาวะแพ้ความสูงได้ อยู่ห่างจากการออกกำลังกายที่หนักจนเกินไป การเดิน หรือวิ่งเพียงเล็กน้อยเป็นการดีสำหรับคุณ ทำกิจกรรมสบายๆ เป็นต้น เพื่อช่วยให้ร่างกายและจิตใจของคุณผ่อนคลาย
ไม่สูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์: ถือเป็นสิ่งที่ดีที่สุดในการหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในพื้นที่สูง กิจกรรมเหล่านี้จะทำให้ร่างกายของคุณขาดน้ำและทำให้หายใจไม่ออก การสูบบุหรี่จะลดการระบายของระบบทางเดินหายใจของคุณในขณะที่นอนหลับ ซึ่งจะทำให้อาการของ AMS แย่ลงมาก ดังนั้นงดพฤติกรรมเหล่านี้จนกว่าคุณจะกลับมาที่ระดับพื้นดิน
ดื่มน้ำมากๆ: ร่างกายของคุณจะมีแนวโน้มที่จะขาดน้ำมากขึ้นในพื้นที่สูง ซึ่งทำให้อาการของโรคแพ้ความสูงเพิ่มขึ้น วิธีที่ดีที่สุดในการหลีกเลี่ยงปัญหานี้คือการทำให้ร่างกายของคุณชุ่มชื้นโดยการดื่มน้ำปริมาณมากๆ (อย่างน้อย 4 ลิตร) นี้จะช่วยให้คุณรับมือกับโรคแพ้ความสูงและอาการดีขึ้น
รับประทานอาหารที่ย่อยง่าย: หลีกเลี่ยงอาหารที่ใช้เวลานานในการย่อย ควรจะกินอาหารที่ย่อยง่าย เพื่อที่จะสามารถย่อยได้หมดและไม่ผะอืดผะอมเวลาที่คุณไม่สบาย หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารขยะอาหารทอดเพราะจะเพิ่มความเสี่ยงของอาการคลื่นไส้และท้องเสีย แนะนำให้ทานอาหารที่อุดมด้วยคาร์โบไฮเดรตเนื่องจากทำให้รู้สึกเบาในกระเพาะอาหารและป้องกันโรคในระดับสูงได้
ใช้ออกซิเจนแบบพกพา: ถ้าคุณพบว่ามันยากที่จะรับมือกับอาการหอบหืดที่มาพร้อมกับภาวะแพ้ความสูงให้พิจารณาออกซิเจนแบบพกพา ซึ่งจะช่วยเพิ่มปริมาณออกซิเจนให้คุณเมื่อเกิดภาวะแพ้ความสูง
หยุดเดินหรือหยุดปีนเขา: บางคนมักจะฝืนปีนหรือเดินต่อไปแม้จะรู้สึกมีอาการแพ้ความสูง หากคุณเริ่มมีอาการของโรคแพ้ความสูงให้หยุดกิจกรรมนั้นเสีย ควรนั่งลงและพักผ่อนสักพัก รอให้อาการหมดสิ้นลงก่อนจึงเริ่มปีนหรือเดินต่อไป ถ้าอาการไม่ลดลงให้รีบลงทันที
เช็คร่างกายกับหมอก่อนออกเดินทาง: คุณอาจเช็คร่างกายของคุณ กับแพทย์ทั่วไปก่อนที่จะเดินทางไปยังพื้นที่ ที่มีความสูง แพทย์อาจจะแนะนำวิธีการรักษาเบื้องต้น ซึ่งขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายและข้อจำกัด เพื่อช่วยในการต่อสู้กับความเจ็บป่วยกับภาวะแพ้ความสูง
ความเจ็บป่วยจากโรคแพ้ความสูง อาจเป็นสิ่งที่ไม่เอื้ออำนวยในการเดินป่า หรือ ปีนเขาและการเดินทาง นอกจากนี้ยังสามารถพัฒนาเป็นสถานการณ์ที่คุกคามชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษาให้ทันเวลา แทนที่จะใช้ยารักษา คุณสามารถใช้วิธีแก้ไขแบบพื้นบ้านที่เป็นธรรมชาติและปลอดภัย นอกจากนี้คุณยังสามารถปฏิบัติตามคำแนะนำทั่วไปเหล่านี้เพื่อบรรเทาทุกข์จากอาการ AMS ได้ดังนั้นคุณจึงสามารถเดินทางไปถึงความสูงที่คุณต้องการได้โดยไม่รู้สึกไม่สบาย
*หมายเหตุ: รูปภาพจาก google
สำหรับท่านที่สนใจการเดินป่าหรือปีนเขาในประเทศเนปาล ท่านสามารถติดตามรายละเอียดได้ที่ https://www.thainepaltravels.net/nepal-trips
ติดตามข่าวสารเนปาล หรือ พูดคุยกับเราได้ใน @thainepaltravels