ตามปฏิทินจันทรคติฮินดู ชาวฮินดู เชื่อกันว่าในวันนี้ดวงดาวในซีกโลกเหนืออยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมที่สุดเพื่อช่วยยกระดับพลังงานทางจิตวิญญาณ
มหาศิวะราตรี เป็นหนึ่งในเทศกาลสำคัญของเนปาลและแท้จริงหมายถึง "ราตรีแห่งพระศิวะ" มีการเฉลิมฉลองใน ในเดือน มากกะ (Māgha) ตามปฏิทินจันทรคติฮินดู
มหาศิวะราตรี หรือ "ราตรีแห่งพระศิวะ" เป็นงานเทศกาลของชาวฮินดูที่โด่งดังในอินเดียและเนปาล เทศกาลมีการเฉลิมฉลองในเดือนของ มากกะ (Māgha) ตามปฏิทินจันทรคติฮินดู วันนี้มีการเฉลิมฉลองการบูชาพระศิวะซึ่งเป็นเทพที่สำคัญในวัฒนธรรมฮินดู
ตำนานการเฉลิมฉลอง ของวันนี้มีที่มาหลายตำนาน ตามตำนานที่ได้รับความนิยม เมื่อนายพราน ไม่สามารถหาสัตว์ในป่า มาฆ่าเป็นอาหารได้ เขาจึงคิดกลอุบาย โดยการขึันไปแอบบนต้นไม้ นายพรานโยนใบไม้ลงบนพื้น เพื่อล่อกวางให้มากิน โดยไม่ทราบว่ามีพระศิวะอยู่ใต้ต้นไม้ ด้วยความพยายามในการโยนใบไม้ลงมาข้างล่าง และการอดทนรอคอย ของนายพราน พระศิวะจึงปรากฏตัวต่อหน้านายพราน และได้อวยพรเขาตั้งแต่วันนั้นเป็นต้นมานายพรานก็หยุดกินเนื้อสัตว์
อีกตำนานเล่าว่าหลังจากที่โลกกำลังเผชิญกับการทำลายล้าง เทพธิดาปาราวตีได้ขอให้พระศิวะช่วยโลก ด้วยคำอธิษฐานของเธอ พระศิวะตกลงที่จะช่วยโลกให้พ้นจากการทำลายล้าง โดยมีข้อแม้ว่า ผู้คนในโลกจะต้องบูชาเขาด้วยความทุ่มเท นับตั้งแต่วันนั้นเป็นต้นมา การบูชาคืนมหาศิวะราตรีได้เริ่มขึ้น ประชาชนเริ่มนมัสการและบูชาองค์พระศิวะ
บางตำนานเชื่อว่า ที่วันนี้เป็นวันมหาศิวะราตรี เพราะเป็นคำตอบ ที่พระศิวะ ตอบแก่เทพธิดาปาราวตี จากคำถามที่ว่า "ท่านชอบวันไหนมากที่สุด"
มหาศิวะราตรี เป็นเทศกาลฮินดูซึ่งมีผู้คนนับถือศาสนาฮินดูในอินเดียและเนปาล รวมกันสวดมันต์และร้องเพลงสวดและสรรเสริญในนามของพระศิวะ วัดฮินดูทั่วประเทศตกแต่งด้วยแสงไฟและการตกแต่งที่มีสีสันในเวลากลางคืนสำหรับพระศิวะ มีการบูชา น้ำเย็น และ นม ในวันนี้เนื่องจากพวกเขาเชื่อว่าเป็นที่โปรดปรานของพระศิวะ
เป็นที่เชื่อกันว่าผู้ที่อดอาหารในคืนนี้และอธิษฐานขอให้พระศิวะนำโชคมาสู่ชีวิตของพวกเขา จะสมหวังได้ดังพรที่ขอ การเฉลิมฉลอง มหาศิวะราตรี ได้รับความนิยมมากที่สุดเกิดขึ้นในเมือง Ujjain ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นที่พำนักของพระศิวะ มีการแห่ขบวนไปทั่วเมืองพร้อมกับผู้คนที่เบียดเสียดบนถนนเพื่อจับภาพ หรือเทวรูปที่เคารพนับถือของพระศิวะ
สามเหตุผลหลักในการเฉลิมฉลองเทศกาล มหาศิวะราตรี
จุดประสงค์หลักของงานเทศกาล คือการเอาชนะความมืดและความโง่เขลาในชีวิต โดยการระลึกถึงพระอิศวร การสวดมนต์ การฝึกโยคะ การถือศีลอด การไตร่ตรองจริยธรรมและคุณธรรมของความซื่อสัตย์ความยับยั้งชั่งใจและการให้อภัย การเฉลิมฉลองสามเหตุการณ์สำคัญในชีวิตของพระศิวะในวันนี้
1. ศิวะราตรี เป็นวันที่อยู่ในปฏิทินฮินดูเมื่อพระเจ้า Sadashiv ที่ไร้รูปร่าง ปรากฏตัวในรูปแบบของ "Lingodbhav Moorti" ในเวลาเที่ยงคืน พระเจ้าปรากฏตัวเป็นกฤษณะที่ Gokul เวลาเที่ยงคืน หลังจากนั้นอีก 180 วัน เรียกกันทั่วไปว่า Janmashtami ดังนั้นในหนึ่งปีจึงถูกแบ่งออกเป็นช่วง โดยนับจากวันศิวะราตรี อันเป็นมงคลของปฏิทินฮินดู
2. ศิวะราตรี เป็นวันครบรอบพิธีกรรมแต่งงานของ พระศิวะแต่งงานกับเทพธิดาปาราวาตี เทพธิดาปาราวาตี มีเชื้อสายอันบริสุทธิ์ของ 'Nirgun Brahman'หลังจากแต่งงานแล้ว พระศิวะจึงกลายเป็น "Sagun Brahman"
3. ศิวะราตรี เป็นวันแห่งการขอบพระคุณพระเจ้าเพื่อปกป้องเราจากการทำลายล้าง ในวันนี้มีความเชื่อกันว่าพระศิวะกลายเป็น 'Neelkantham' หรือคนที่เป็นสีฟ้าโดยการกลืนพิษร้ายแรงที่เกิดขึ้นระหว่างการกวนเกษียรสมุทร ให้เกิดน้ำอมฤต "Kshir Sagar" และเกิดพิษของพญานาค ที่ทำลายล้างโลกได้ พระศิวะทรงดื่มยาพิษทั้งหมด เพื่อให้โลกมีสันติสุข ตั้งแต่นั้นมาพระศอของพระศิวะจึงมีสีฟ้า
ในวันนี้ชาวฮินดูหลายร้อยหลายพันคนมาเยี่ยมชมวัด ปศุปตินาท ในเมืองกาฐมาณฑุ ซึ่งเป็นวัดอันศักดิ์สิทธิ์แห่งหนึ่งของชาวฮินดู วัดปศุปตินาท ถือเป็นผู้พิทักษ์แห่งหุบเขากาฐมาณฑุและเนปาล
ผู้ศรัทธาสวดมนต์ "Om Namah Shivay" และ "Mahamritunjaya" ตลอดทั้งคืนอธิษฐานขอความสว่างเหนือความมืด นักท่องเที่ยวจะเพลิดเพลินกับบรรยากาศด้วยความอยากรู้อยากเห็นเนื่องจากมีการนั่งสมาธิ sadhus ที่มีสีสันและเปลือยกายวางตัวเพื่อถ่ายรูปและมีปฏิสัมพันธ์กับสาวก รวมทั้งการเปลือยกายของโยคี ที่มีขี้เถ้าขาวทั้งตัวทาเอาไว้
วันนี้ในตอนค่ำชาวฮินดูจะก่อไฟ บูชาพระศิวะ ในทุกๆบ้าน และประชาชนเชื่อกันว่า ในวันมหาศิวะราตรี จะมีฝนตกลงมา ดังเป็นสัญญาณ การสิ้นสุดฤดูหนาวของปี
